Zin in Lesgeven

Trailer1 Podcast Zin in Lesgeven

Ben jij benieuwd of het leraarschap wat voor je is? Ben jij benieuwd naar ervaringsverhalen van anderen? Of op zoek naar informatie over opleidingen en scholen. Luister dan naar de podcast Zin in Lesgeven. Een podcast van Peter van der Zwaal en Arend Jan Zwarteveen. Peter is docent en programmaleider Leraar van Buiten en Arend Jan is docent en onderzoeker bij de lerarenopleiding van Hogeschool Windesheim. Ze bespreken de overstap met second-career teachers (zij-instromers), met begeleiders van deze docenten, met schoolleiders, beleidsmakers, onderzoekers en nog veel meer betrokkenen.
Wij vinden het leuk om feedback te krijgen. Mail ons op peter.vanderzwaal@leraarvanbuiten.nl en aj.zwarteveen@windesheim.nl of zoek ons op via LinkedIn of Twitter (@arendjanz).

S1 E1: De hobbelige weg

In aflevering 1 spreken we met Barbara van Dongen (directeur Corbulo College Voorburg) en Robert Hommen (adviseur bij CAOP). Zij blijken allebei als zij-instromer de hobbelige weg naar het onderwijs te hebben afgelegd. Vanuit hun huidige positie hebben ze wel een beeld bij de overstap.
In de podcast gaat het over de vraag wat we van zij-instromers vragen, waarom we ze nodig hebben en wie succesvol zijn. Ook de lerarenopleidingen zijn onderwerp van gesprek.

S1 E2: Jong & Gretig

Claudia Dominicus en Vivan de Bruijn zijn dit jaar begonnen als docent Nederlands. Claudia in het vo en Vivan in het mbo. Zij hebben allebei een achtergrond in de communicatie en willen niet meer de hele dag achter het beeldscherm zitten. Het gesprek gaat over de oriëntatie: Hoe hebben ze zich op de beslissing over te stappen voorbereid? Wat hebben ze gedaan om het zeker te weten?
In het gesprek gaat het over de activiteiten die zij gedaan hebben om zich te oriënteren op de overstap en over de vraag waarom je voor een bepaald type school (vmbo of mbo) kiest. Vivan en Claudia hebben ook adviezen aan mensen die zich nu voorbereiden over de overstap. 

S1 E3: Begeleiding moet

De eerste weken zijn voor de meeste zij-instromers heel intensief, je komt (bijna) zonder ervaring voor de klas te staan. Sjoerd Hoekstra (Helinium, Hellevoetsluis) en Jeroen Vrolijk (Johan de Witt Scholengroep, Den Haag) begeleiden op hun school de zij-instromers en bespreken hun ervaringen.
Zij gaan in het gesprek in op de vraag wat een zij-instromer nodig heeft en waarin dat verschilt van de vraag van de starter die aan zijn eerste baan begint. Welke vragen over de begeleiding moet een zij-instromer zeker stellen in het sollicitatiegesprek?

S1 E4: Hoezo te oud!

Catherine Bij de Vaate is dit jaar als docent Frans begonnen en nog steeds enthousiast. Taco van der Harst werkt nu drie jaar als docent scheikunde in het voortgezet onderwijs. Hij heeft zijn onderwijsbevoegdheid kort geleden gehaald. Hoe kijken zij naar de overstap? Hoe ervaren zij het om na een rijke internationale loopbaan weer ‘onderaan’ te beginnen?
 
Is de ervaring die je uit eerder werk en uit je gezinsleven meeneemt een voordeel? En hoe is het om weer een studie te starten? Catherine ziet aan de reacties van de leerlingen dat zij niet alles goed doet. En Taco? Ook hij kijkt met gemengde gevoelens naar het lesgeven. Het nieuwe werk haalt je zeker uit je comfortzone.

S1 E5: Gelukkig in het mbo

Een paar jaar geleden werkten Liesbeth Vink en Romy Claassen met veel plezier in de zorg. Nu zijn ze allebei docent bij ROC Mondriaan en delen ze hun ervaringen met studenten. Zij kozen elk voor een ander opleidingstraject. Liesbeth heeft een lerarenopleiding gevolgd en Romy koos voor het pedagogisch didactisch getuigschrift (PDG). Wat waren hun overwegingen en wat hun ervaringen?  
Een ding is zeker. Ze zijn tevreden met hun opleidingskeuze en blij met de overstap naar het mbo.  

S1 E6: Pittig traject

Sandra Faerber en Kelly Blom staan allebei nét voor de klas. Zij kennen elkaar en Arend Jan van de training Zin in Lesgeven en hebben daar nog meer zin kregen om juf te worden. Zij hebben het assessment voor de zij-instroom met goed gevolg doorlopen en gaan met elkaar en met Arend Jan en Peter in gesprek over de oriëntatie, het assessment en de feitelijke start. Ze zijn beiden deelnemers aan het project Flevowijs. 

S1 E7: Wie zijn de juisten?

Petra Husman is als zij-instromer het basisonderwijs ingekomen en nu coördinator zij-instroom, schoolopleider en nog veel meer in Almere. Zij voert selectiegesprekken met kandidaten. Ze is bovendien coach en veldassessor. Zij heeft een goed zicht op de kwaliteiten die scholen zoeken. Ook haar gespreksgenoot Lourens van der Leij heeft vanuit zijn rol als assessor bij Winderheim een goed zicht op de kwaliteiten van de mensen die kansrijk zijn om aan het zij-instroomtraject te beginnen.  
Zij spreken met ons over díe kwaliteiten. Vanuit de vraag: ‘Wie zijn de juisten?’ 

S1 E8: Jonge vaders

Gijs de Bruijn en Hugo Vijver hebben allebei een jong gezin en ervaren hoe het is om van baan te veranderen, een studie te beginnen en je rol in het gezin goed op te pakken. Zij spreken met Arend Jan en Peter over de opleidingskeuze die ze gemaakt hebben, Hugo koos de deeltijdopleiding en Gijs het zij-instroomtraject, over de stappen die ze gezet hebben in de oriëntatie en over de regie die zij hebben genomen over de route van hun keuze.  

S1 E9: Blijf jezelf ontwikkelen

De overstap naar het mbo is een interessante mogelijkheid voor mensen die veel ervaring in hun beroep hebben en ook op andere terreinen willen groeien. Patrick Rambaldo en Lorenzo Sendar zijn daar goede voorbeelden van. Patrick heeft jaren als ambulancebroeder gewerkt. De stap daarna naar nurse practioner was nog niet voldoende. Hij is ruim een jaar geleden als docent op het mbo begonnen. Zeker nu zijn docentenopleiding is begonnen, leert hij elke dag bij. ‘Jezelf ontwikkelen’ staat ook centraal in de biografie van Lorenzo die met zijn ervaring uit het bedrijfsleven zijn studenten weet mee te nemen.

S1 E10: Korte lijnen

Janneke Dronkers is het onderwijs ingerold als zij-instromer. Zij kent het basisonderwijs als juf,  ook als directeur en nu als projectleider. Zij werkt nu samen met o.a. Helprich ten Heuw, opleidingsmanager van de educatieve opleidingen van Windesheim Almere, aan de aanpak van het lerarentekort in het project Flevowijs (Flevoland). Zij-instromers spelen hierin een belangrijke rol.

S1 E11: Hoger op de stapel

Hoe gaan scholen om met het lerarentekort? Welke verwachtingen hebben zij van zij-instromers?  Luister dan eens naar twee personeelsfunctionarissen die vertellen waar zíj opletten bij de briefselectie en het sollicitatiegesprek. Monique Baggerman (CVO Rotterdam e.o.) en Rutger Hofman (ROC Zadkine Rotterdam) geven mooie tips om ‘hoger op de stapel’ te komen en wat je zeker bij het gesprek aan de orde moet stellen.

S1 E12: Heb ik zin in lesgeven?

Hoe ga je van een algemeen beeld ‘dat het wel leuk is om leraar te worden’ naar de zekerheid dat je gaat springen? We spreken met Andrea Baldacci en Jan Willem van Os, die zich beiden uitgebreid georiënteerd hebben. Ze zijn op bezoek geweest bij verschillende scholen, hebben zich verdiept in het opleidingsprogramma en hebben ter afronding, de driedaagse training Zin in Lesgeven gevolgd. We spraken hen een dag na de training over de oriënterende activiteiten die hen deden besluiten te gaan solliciteren? Wat hen de energie gaf om ‘ja’ te zeggen?

S1 E13: Met vallen en opstaan

Anja van Vliet, onderwijsmanager van de lerarenopleiding van de Hogeschool Rotterdam en Jeffrey Klavert, docent Nederlands en zij-instromer gaan in gesprek over de opleiding. Ze zijn het erover eens dat een ‘growth mindset’ een belangrijke voorwaarde is: het geloof dat je nog wat te leren hebt en dat je dat kan leren. Dat het allemaal niet gelijk goed hoeft te gaan. En dat het niet allemaal gelijk goed gaat, daarover weet Jeffrey ondertussen mee te praten. Met vallen en opstaan leert hij het vak. Anja en Jeffrey zijn het eens over het volgende: onderwijzen is een vak!  

S1 E14: Hart voor jongeren

Ruud van Diemen, bevlogen onderwijsdirecteur bij de Techcampus en Jolande Rijnders, directeur HRM, beiden van ROC Mondriaan hebben uitgesproken ideeën over hun medewerkers. Zij werken graag met mensen die uit de bedrijfspraktijk komen, ongeveer 60% van de mensen die het onderwijs verzorgen is second career teacher. Maar niet iedereen is welkom. Je moet vakkennis hebben en liefde voor de doelgroep van jongvolwassenen hebben of kunnen ontwikkelen. Zij pleiten voor een goede oriëntatie en een goede begeleiding van startende zij-instromers.  En ze zijn ervan overtuigd dat zij-instromers een waardevolle bijdrage kunnen leveren aan de ontwikkeling van hun studenten. Studenten die later ‘ het cement vormen van onze samenleving’ , volgens Ruud.

S1 E15: Benen op tafel

Arend Jan Zwarteveen en Peter van der Zwaal maakten de afgelopen maanden 14 podcast- gesprekken met mensen die de overstap willen maken, gemaakt hebben of de overstap organiseren en begeleiden. Was het leuk? Wat is het belang van de podcast voor de overstappers? Zijn er veel luisteraars?
Het is midden in de zomervakantie als zij ‘met de benen op tafel’ terugkijken op het afgelopen seizoen en vooruitblikken op het seizoen 2022-2023.

S2 E01: Groenpluk

In overleg met Voion, het arbeidsmarktfonds voor het vo, spreken we in een extra lange uitzending met Els de Bock, Maaike Boomstra en Maarten van Heumen over ‘groenpluk’ en ‘langstudeerders’. Els de Bock is directeur van de lerarenopleiding van de Hogeschool Rotterdam. Maarten is een typisch voorbeeld van groenpluk. Hij werd al in het tweede jaar van zijn opleiding ‘gespot’ door de schoolleiding als een aanwinst voor de school en kreeg een kleine baan aangeboden, het jaar daarop een wat grotere en voordat Maarten het wist was hij fulltime docent. Hij vergat af te studeren en bleef bijna 16 jaar onbevoegd totdat Maaike hem ging coachen en Maarten eindelijk zijn bevoegdheid haalde.

S2 E02: Leraar in Nijmegen

Je hebt een leuke baan en fijne collega's, wat beweegt je dan om over te stappen naar het onderwijs? Floor heeft na goed nadenken besloten de stap te wagen en gaat via het zij-instroomtraject als docent in het basisonderwijs aan de slag. Justin merkte dat de snelle commerciële wereld hem steeds minder voldoening gaf. Via een versnelde deeltijd-PABO komt hij voor de klas als meester Justin.

S2 E03: Laat je adviseren

Marleen Severijnen, Jens Favier en Laurens Roorda zijn adviseurs bij het Onderwijsloket. Zij ondersteunen veel mensen bij de eerste stappen van de oriëntatie op het onderwijs. Welke vragen komen zij vooral tegen en hoe vaak worden die vragen gesteld? Hoe kun je het Onderwijsloket vinden? En wanneer verwijzen zij door naar een regionaal loket?

S2 E04: Langstuderen

Het heeft wel 10 jaar geduurd voordat Benjamin zijn bevoegdheid als docent geschiedenis haalde. Het leek niet belangrijk, hij kreeg toch wel – tijdelijk – werk op verschillende scholen. In overleg met Voion, het arbeidsmarktfonds voor het voortgezet onderwijs spreken we met hem en met Sjoerd. Sjoerd is begeleider voor de opleidingsschool en heeft Benjamin uiteindelijk geholpen met het behalen van zijn bevoegdheid. Nu is Benjamin bezig met zijn tweede bevoegdheid. Hoe zorgt hij ervoor dat dat sneller gaat lukken? En kan de school hem daarbij ondersteunen? Tot slot reflecteert directeur Els de Bock van de Rotterdamse lerarenopleiding op het gesprek.

S2 E05: Twijfel

In april 2022 waren we te gast op het Walburg College in Zwijndrecht om daar de training Zin in Lesgeven te verzorgen. Onder de deelnemers Piet van Everdingen en Pim Renkema, die ook aan andere onderdelen van het programma van Leraar van Buiten hadden deelgenomen. Piet en Pim hadden zo hun aarzelingen bij de overstap. Iedereen heeft dat, vandaar dat een brede oriëntatie zo belangrijk is. Maar sommige mensen zijn ‘fundamentele’ twijfelaars. Dat was aanleiding voor een goed gesprek over de vraag ‘hoe ga je om met twijfel’?

S2 E06: Loket

Er bleef iets knagen bij Ritske. Ze had best een mooie baan als jurist, maar was dat het nou wel? Zou juf op een basisschool misschien iets voor haar zijn? Na wat zoeken kwam ze in contact met het landelijke Onderwijsloket.com.  Met een van de adviseurs besprak zij haar mogelijkheden en haar twijfels. Zij maakte een plan, heeft zich goed op de mogelijkheden georiënteerd en is ondertussen met de opleiding tot docent voor het basisonderwijs begonnen. We spreken Ritske, samen met Sarah, één van de adviseurs van het onderwijsloket, o.a. over de rol van het onderwijsloket bij dit soort vragen en wie er bij het onderwijsloket kan aankloppen?

S2 E07: Een ervaring rijker

Maryse en Carola hebben in 2021 de stap naar het voortgezet onderwijs gemaakt. Zij hebben zich, voor zover dat door corona mogelijk was, goed georiënteerd. Zij vertellen over rijke ervaringen: mooie vergezichten, maar ook diepe dalen! Zij hebben het vooral over de begeleiding: hoe zorg je voor je eigen vangnet? Welke afspraken maak je met de school en met wie in de school?

S2 E08: Het goede voorbeeld

Van sommige vo-scholen gaan veel meer leerlingen naar een lerarenopleiding dan van andere blijkt uit onderzoek. Dat is opmerkelijk? Zijn de docenten op de scholen die veel doorstroom naar de lerarenopleiding hebben meer ambassadeur van hun vak dan op die andere scholen? Gaat dat dan intuïtief of bewust? Arend Jan en Peter gaan hierover in gesprek met twee docenten van het Haagse Lyceum De Populier: Oud-leraar Bart Verbaan en zijn oud-leerling en collega Jeroen van den Ende. Karin Baarda van het Expertisepunt LOB geeft een reactie op dit gesprek.

S2 E09: De PDG

Met een 2e-graadslerarenopleiding kan je leraar worden op het mbo, maar veel mbo-docenten kiezen voor een PDG-opleiding (pedagogisch-didactisch getuigschrift). Wat moet je doen om een PDG te verkrijgen? Aan het woord zijn Gert Stegeman van de lerarenopleiding van Hogeschool Windesheim en Martiene Enserink van Landstede MBO. Zij bespreken verschillen tussen de PDG en de 2e-graadsopleiding en de manier waarop de PDG op Landstede MBO wordt aangeboden.

S2 E10: Coachen? Een feestje!

Rolf Eikenhout en Allard Oterdoom zijn onze partners bij dit gesprek. Het gesprek gaat o.a. over leren, professionele ontwikkeling, een veilig leerklimaat. Rolf heeft als schoolleider geprobeerd startende docenten zich te laten ontwikkelen en Allard doet dat vanuit zijn rol van schoolopleider.

S2 E11: Creatief de gaten vullen

Wij spreken met Roderik Rot en Matthijs den Haan. Beiden rector-bestuurders die problemen hebben alle vacatures in te vullen. Zij zoeken docenten die in staat zijn een relatie aan te gaan met jongeren en een verbinding met hen te maken. Zij bieden voor nieuwe docenten een rijke leeromgeving met begeleiding op maat. Het lerarentekort dwingt hen tot creativiteit. Niet alle regels kunnen naar de letter uitgevoerd worden. Het gaat om bekwaamheden. Niet om alleen om bevoegdheden.

S2 E12: De leraar leert

Er komt veel op je af, als je de overstap naar het onderwijs maakt, dat is de korte samenvatting van het gesprek dat we hadden met Pim Struik en Rob Kollmann. Pim en Rob hebben in augustus de overstap gemaakt vanuit het bedrijfsleven naar docent natuurkunde. We bespreken met hen de vraag hoe je als professional die in de vorige baan ‘alles’ al kon, de vaardigheden krijgt die je als docent nodig hebt.

S2 E13: In ontwikkeling

We spreken met Wiegert Linde, zij-instromer in het voortgezet onderwijs en zijn begeleider, schoolopleider Carel Woudt over het oriënteren op de overstap naar het onderwijs en het leren in het eerste jaar als docent. Het startte bij de vraag ‘kan ik dit werk tot mijn pensioen blijven doen?’ Na gesprekken met familie en vrienden en heeft hij lessen bijgewoond om zijn beeld over lesgeven te toetsen aan de werkelijkheid. Carel bespreekt waar hij op let als hij iemand ziet die de overstap overweegt. Hij vertelt hoe er op zijn school gezorgd wordt voor een veilig leerklimaat.

S2 E14: Beelden van het beroep

Wat zijn de behoeften van het onderwijspersoneel? En hoe zorgen scholen ervoor dat het school een uitdagende en inspirerende werkplek blijft? Vanuit de RAP Regio Zwolle e.o. is er onderzoek gedaan naar beroepsbeelden en ontwikkelbehoeften van leraren in het po, vo en mbo. Het gaat om thema’s als werk-privébalans, ervaren werkdruk, beroepsbeelden en professionalisering. Arend Jan Zwarteveen en Peter van der Zwaal gaan in deze podcast in gesprek met drie docenten.

S2 E15:Gelukkig hybride

Renate heeft een eigen loonwerkbedrijf en werd gestrikt om docent te worden op het mbo. Hetty heeft na 25 jaar, naast haar werk in de gehandicaptenzorg, ook een baan in het mbo gevonden. Zij vertellen hoe het is om als hybride docent in twee organisaties te werken. De verantwoordelijkheid te hebben voor twee banen. Het vraagt flexibiliteit want er zijn ook dingen die moeten gebeuren op dagen dat je eigenlijk niet op school bent, maar je krijgt er ook veel voor terug.

S2 E16: Gelukkig!

Jacquelien Fuijkschot en Maureen Oostenbrink hebben in de loop van 2022 de keuze gemaakt om als docent voor de klas te gaan staan. Zij vertellen over hun zoektocht naar geluk. Elk heeft een eigen stijl. Maureen maakt de keuze in kleine stapjes en heeft vooraf niet het volledige plan van oriëntatie en opleiding gemaakt. Jacquelien werkt veel meer planmatig. Beiden hebben veel gehad aan gesprekken die zij met allerlei mensen gevoerd hebben, dat is echt een aanrader. Verder is het advies goed na te denken over de doelgroep. Zij bespreken de verschillende opleidingsvarianten zoals de zij-instroomroute en de deeltijdopleiding en vertellen dat zij de opleiding boeiend vinden én zwaar.

S2 E17: Hybride moet!

Is de hybride docent een goed antwoord op de tekortvakken? En is het een grote meerwaarde dat mensen én in de praktijk blijven werken én van daaruit wekelijks ook lesgeven. Jorn de Booys (mbo Rijn-IJssel) denkt dat dat inderdaad het geval is. Samen met Durk de Boer (Hogeschool Windesheim) is hij het platform hybridetechniekdocent.nl gestart. In deze podcast gaan we met hen in gesprek over de mogelijkheden die hybride docentschap biedt. En: hoe je dat in de praktijk kunt organiseren. Het vraagt wel wat van alle betrokkenen. Als het lukt is het een meerwaarde voor diezelfde betrokkenen.

S2 E18: Hatseklas

Annewieke Stoel en André Postma werken voor Hatseklas dat zich inzet om het personeelstekort in het onderwijs in Overijssel en delen van Drenthe, Gelderland en Flevoland te voorkomen of aan te pakken. Beide gasten hebben een uitgebreide achtergrond in het onderwijs. Annewieke is als instroommakelaar in gesprek met mensen die een overstap overwegen. André bespreekt in de podcast wat er gedaan wordt in de samenwerking met schoolbesturen en opleidingen. Ze treffen maatregelen om de tekorten tegen te gaan, bijvoorbeeld door actief te werven en door zich samen in te zetten om personeel in het onderwijs te houden.

S2 E19: Goed Hout

Elsa Veldman en Martijntje Kloosterman kijken terug op hun start in het onderwijs in de jaren ’80 en gaan op zoek naar antwoord op de vraag wat een goede school is om als (startende) leraar te gaan werken.
Het gaat om persoonlijke groei, betrokkenheid bij elkaar, vertrouwen geven aan elkaar en het stellen van stimulerende eisen. Je voelt jezelf ook gezien. Dat is congruent met wat je als docent van je leerlingen mag verwachten. Elsa en Martijntje hebben door hun jarenlange ervaring ook een antwoord op de vraag wat ‘Het Goede Hout’ is. Het gaat om betrokkenheid bij de leerling in zijn (haar) groei. Je wilt het kind bereiken.

S2 E20: Onderwijsregio

Henk Hagoort heeft als voorzitter van de VO-raad te maken met het complexe probleem van de lerarentekorten. Hij gaat in deze podcast in gesprek met Peter van Dijk over de aanpak van deze lerarentekorten. Peter is rector/bestuurder van CSG De Goudse Waarden. Hij heeft dagelijks met dit probleem te maken op de werkvloer van zijn scholen.

S2 E21: Van keuken naar klas

Thomas Klein en Martijn van Eck werken op de vmbo-afdeling van het Mondial College in Nijmegen als directeur en docent HBR. Thomas haalt graag zij-instromers in de school. Zij hebben actuele kennis van het bedrijfsleven en een goed netwerk. Martijn was kok kreeg in zijn opleiding een klik met de vmbo-ers van het Mondial College.

S3 E01: Praktijkonderwijs in praktijk

Het praktijkonderwijs is relatief onbekend, maar is voor een kleine groep kwetsbare jongeren die niet gemakkelijk leren dé plek om zich voor te bereiden op de samenleving. Het is geen type onderwijs waar iedereen past, maar Christine Bos en Brenda de Heij wél. Wij spreken over de leerlingen in het praktijkonderwijs, hun keuze voor juist deze doelgroep, de opleidingskeuze en hun ervaringen als startende docenten.